Gaz ziemny zwany również błękitnym paliwem –
paliwo
kopalne
pochodzenia organicznego,
gaz
zbierający się w
skorupie ziemskiej
w pokładach wypełniających przestrzenie, niekiedy pod wysokim ciśnieniem. Pokłady gazu ziemnego występują samodzielnie lub towarzyszą złożom
ropy naftowej
lub
węgla kamiennego
.
Zawartość
składników
jest zmienna i zależy od miejsca wydobycia, jednak głównym składnikiem stanowiącym ponad 90% gazu ziemnego jest zawsze
metan
. Oprócz niego mogą występować niewielkie ilości
etanu
,
propanu
,
butanu
i innych
związków organicznych
i mineralnych.
Zasoby
Zasoby gazu ziemnego na świecie w miliardach metrów sześciennych w roku
2001
[1]:
Według
OECD
światowe zasoby gazu ziemnego są nadal znaczne, choć ich wydobycie będzie coraz trudniejsze:
„
Zasoby gazu wystarczą, aby pokryć wszystkie wyobrażalne wzrosty zapotrzebowania do 2030 r. i dużo dłużej, jednak koszty wydobycia nowych zasobów będa rosnąć w długim okresie. Na koniec 2008 r. potwierdzone złoża gazu na świecie wyniosły ponad 180 bln m
3 - co stanowi około 60 lat produkcji na obecnym poziomie wydobycia (...) Całość światowych wydobywalnych w długim okresie zasobów gazu jest szacowana na poziomie ponad 850 bln m
3”
— World Energy Outlook 2009[2] Wydobycie
W światowym wydobyciu gazu ziemnego w
2001
r. przodowały:
Europa
Największym producentem gazu ziemnego w Europie Północnej jest
Norwegia
, która bogaci się dzięki złożom pod dnem
Morza Norweskiego
oraz
Północnego
. Zapewniają one
bezpieczeństwo energetyczne
temu nordyckiemu państwu oraz stałe dochody które, dzięki wcześnie przyjętym założeniom politycznym, w całości są przeznaczane na modernizację norweskiej gospodarki.
3 października 2006
na hurtowym rynku gazu w
Wielkiej Brytanii
nastąpiło niespotykane wydarzenie – ceny osiągnęły po raz pierwszy w historii wartość ujemną. Producenci byli zmuszeni dopłacać odbiorcom, aby pozbyć się nadwyżek towaru. Było to związane z komercyjnym uruchomieniem nowego
gazociągu Langeled
, transportującego gaz z Norwegii do Anglii. W ramach testów wpompowano do niego dodatkowe ilości gazu, które "zalały" Europę.
Polska
W
Polsce
gaz ziemny wydobywa się głównie na
Podkarpaciu
(
Przemyśl
,
Husów
,
Sanok
) i
Zapadlisku Przedkarpackim
(wysokometanowy) w wyniku odmetanowywania kopalni
węgla kamiennego
w
GOP
, a także w
Wielkopolsce
oraz Lubuskiem – rejon
Drezdenka
oraz
Międzychodu
. Pierwsze odwierty zakończyły się powodzeniem i uruchomienie 13 kopalń planowane jest przez
PGNiG
już w
2012
roku. W ostatnim czasie rozpoczęły się nowe badania w celu potwierdzenia obecności ropy w okolicach
Szamotuł
oraz
Trzcianki
i
Czarnkowa
.
Oprócz zasobów tradycyjnych, w Polsce istnieją także możliwości wydobycia ze złóż niekonwencjonalnych - z węgla kamiennego i
z łupków
. Ich wielkość szacuje się na 1,5-3 bln metrów sześciennych. W roku 2010 rozpoczną się pierwsze prace poszukiwawcze, które w perspektywie kilku lat dadzą odpowiedź czy takie złoża istnieją. Złoża konwencjonalne są szacowane na 98 mld metrów sześciennych[4][5].
Substitute natural gas – zastępczy gaz ziemny[6]
Choć gaz ziemny z definicji jest paliwem kopalnym, możliwe jest produkowanie gazu o zbliżonych właściwościach z innych surowców. Podstawowy składnik gazu ziemnego, czyli metan, jest produktem m.in.
fermentacji metanowej
i znajduje się w
gazie wysypiskowym
,
biogazie
, gazie z odmetanowania kopalń. Możliwe jest również jego produkowanie z
gazu syntezowego
w procesie
syntezy Fischera-Tropscha
. Wykorzystanie sztucznie otrzymywanego metanu możliwe jest w dwóch wariantach:
- oczyszczenie surowca (np. biogazu) w sposób zapewniający nieszkodliwość dla rurociągów, a następnie wprowadzenie go do gazociągu w niewielkiej ilości, co nie spowoduje przekroczenia norm jakości gazu w sieci przesyłowej,
- oczyszczenie surowca a następnie usunięcie z niego składników, których zawartość spowoduje niespełnienie norm jakości (przede wszystkim składników niepalnych obniżających wartość opałową i pary wodnej) i wprowadzenie go jako jedynego paliwa do sieci przesyłowej.
Wykorzystanie zastępczego gazu ziemnego z jednej strony pozwala na utylizację niekiedy uciążliwego odpadu (gaz wysypiskowy) a z drugiej na zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego i niezależności od importu.
Podział gazu ziemnego
Ze względu na zawartość składników węglowodorowych:
- suchy (mało propanu i wyższych węglowodorów)
- mokry (propan i wyższe węglowodory w ilościach od 5-10%)
Ze względu na zawartość azotu:
- gazy bezazotowe (zawartość azotu poniżej 1-3%)
- gazy niskoazotowe (zawartość azotu w granicach 3-10%)
- gazy zaazotowane (zawartość azotu powyżej 10%)
Ze względu na zawartość siarkowodoru (siarki):
- gazy małosiarkowe (zawartość siarkowodoru poniżej 0,3%)
- gazy siarkowe (zawartość siarkowodoru w granicach 0,3-3%)
- gazy wysokosiarkowe (zawartość siarkowodoru powyżej 3%)
Zobacz też
Przypisy
Linki zewnętrzne